vì sao vua hàm nghi bị thực dân pháp bắt

Hàm Nghi
咸宜
Vua nước ta

Vua Hàm Nghi năm 1900

Hoàng đế Đại Nam
Trị vì2 mon 8 năm 1884 – 19 mon 9 năm 1885
(1 năm, 48 ngày)
Tiền nhiệmKiến Phúc
Kế nhiệmĐồng Khánh
Thông tin cẩn chung
Sinh3 mon 8 năm 1871
Huế, Đại Nam
Mất14 mon một năm 1944 (72 tuổi)
Alger, Algérie, Pháp
An tángLàng Thonac, Vigeois,Dordogne, Pháp.
Thê thiếpMarcelle Laloe
Hậu duệ
Hậu duệ
Nguyễn Phúc Như Mai
Nguyễn Phúc Như Lý
Nguyễn Phúc Minh Đức
Tên húy
Nguyễn Phúc Ưng Lịch
Nguyễn Phúc Minh
Niên hiệu
Hàm Nghi (咸宜)
Triều đạiNhà Nguyễn
Hoàng gia caĐăng đàn cung
Thân phụNguyễn Phúc Hồng Cai
Thân mẫuPhan Thị Nhàn
Ảnh phục dựng chân dung vua Hàm Nghi

Hàm Nghi (chữ Hán: 咸宜 3 mon 8 năm 1871 – 14 mon một năm 1944), thương hiệu thiệt Nguyễn Phúc Ưng Lịch (阮福膺𧰡), là vị nhà vua loại tám ở trong phòng Nguyễn, triều đại phong loài kiến ở đầu cuối vô lịch sử vẻ vang nước ta.

Là em trai của vua Kiến Phúc, năm 1884 Hàm Nghi được những phụ chủ yếu đại thần Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết trả đăng vương ở tuổi tác 13. Sau khi cuộc phản công bên trên kinh trở thành Huế thất bại năm 1885, Tôn Thất Thuyết trả ông ra bên ngoài và trừng trị chiếu Cần Vương kháng thực dân Pháp.

Nhân danh ông, Tôn Thất Thuyết tiếp tục trừng trị động trào lưu Cần Vương, lôi kéo văn thân thích, nghĩa sĩ gom vua, gom nước. Phong trào này kéo dãn cho tới năm 1888 thì Hàm Nghi bị tóm gọn. Sau bại, ông bị rước an trí ở Alger (thủ đô xứ Algérie) và mệnh chung bên trên trên đây năm 1944 vì như thế ung thư bao tử. Do áp lực đè nén của Pháp nên căn nhà Nguyễn ko lập miếu hiệu mang đến ông.

Ngày ni, lịch sử vẻ vang nước ta coi ông cùng theo với những vua kháng Pháp bao gồm Thành Thái, Duy Tân là tía vị vua yêu thương nước vô thời kỳ Pháp nằm trong.[1]

Xuất thân[sửa | sửa mã nguồn]

Hàm Nghi húy là Nguyễn Phúc Ưng Lịch, khi đăng vương thay đổi trở thành Nguyễn Phúc Minh. Ông là con cái loại năm của Kiên Thái vương vãi Nguyễn Phúc Hồng Cai và bà Phan Thị Nhàn, sinh ngày 17 mon 6 năm Tân Mùi, tức 3 mon 8 năm 1871 (có tư liệu ghi ông sinh ngày 22 mon 7 năm 1872) bên trên Huế. Ông là em ruột của vua Kiến Phúc (Ưng Đăng) và vua Đồng Khánh (Chánh Mông hoặc Ưng Kỷ).

Sau khi vua Tự Đức mệnh chung vô mon 7 năm 1883, tuy nhiên những Phụ chủ yếu đại thần Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết tóm hoàn toàn quyền bính trong các công việc truất phế vứt vua này truất ngôi vua không giống tuy nhiên lại cực kỳ tiêu cực trong các công việc thăm dò người vô Hoàng gia sở hữu nằm trong chí phía để mang đăng vương. Trước thời Hàm Nghi, cả tía vua Dục Đức, Hiệp Hòa và Kiến Phúc đều theo thứ tự chuồn ngược lại đàng lối của phái căn nhà chiến hoặc bị thất lạc sớm, phát triển thành những thành phần ko thể ko bị nockout vứt ngoài triều chủ yếu đang được rối ren.[2] Vua Kiến Phúc đột ngột mệnh chung trong những lúc tình hình đang sẵn có lợi mang đến phái căn nhà chiến vô triều đình Huế.[3] Sau khi căn nhà vua thất lạc, xứng đáng lẽ con cái nuôi loại nhị của vua Tự Đức là Nguyễn Phúc Ưng Kỷ đăng vương, tuy nhiên Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết kinh hồn lập một vị vua rộng lớn tuổi tác tiếp tục thất lạc quyền bính và nhị ông căn nhà trương dứt khoát lựa lựa chọn bởi vì được một vị vua cỗ vũ lập ngôi trường kháng Pháp nên tiếp tục lựa chọn Ưng Lịch. Đây là 1 người dân có đầy đủ tư cơ hội về loại dõi, tuy nhiên khồng hề bị cuộc sống thường ngày quang vinh của kinh trở thành thực hiện vẩn đục lòng tin tự trọng dân tộc bản địa và cần thiết rộng lớn không còn là nhị ông hoàn toàn có thể kim chỉ nan căn nhà vua về đại cuộc của non sông một cơ hội đơn giản dễ dàng.

Ưng Lịch kể từ nhỏ sinh sống vô cảnh xấu xa hàn, dân dã với u ruột chứ không hề được nuôi dạy dỗ đàng hoàng như nhị người anh ruột ở vô cung. Khi thấy sứ fake cho tới đón, cậu bé nhỏ Ưng Lịch hoảng kinh hồn và không đủ can đảm nhận áo nón người tớ kéo lên. Sáng ngày 12 mon 6 năm Giáp Thân, tức ngày 2 mon 8 năm 1884, Ưng Lịch được dìu chuồn thân thích nhị mặt hàng thị vệ, tiến thủ vô năng lượng điện Thái Hòa nhằm thực hiện lễ đăng vương nhà vua, bịa niên hiệu là Hàm Nghi. Khi bại Ưng Lịch mới mẻ 13 tuổi tác. Người tớ bảo rằng Hàm Nghi được lên nối ngôi theo đuổi chúc thư của vua Kiến Phúc trước đó. Tuy nhiên, bên trên thực tiễn, Hàm Nghi được phái căn nhà chiến lập đăng vương. Nhân vật đứng đầu phái căn nhà chiến là Tôn Thất Thuyết - Phụ chủ yếu đại thần mặt khác là Thượng thư cỗ Binh.[3]

Thời gian giảo bên trên kinh trở thành Huế[sửa | sửa mã nguồn]

Tháng 7-1884, sau khoản thời gian vua Kiến Phúc đột ngột mệnh chung, triều đình tôn Hàm Nghi đăng vương. Khâm sứ Pierre Paul Rheinart thấy Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết tự ý lập vua, ko căn vặn chủ kiến quả thật tiếp tục giao ước nên gửi quân vô Huế bắt Triều đình căn nhà Nguyễn phải xin phép luật lệ. Rheinart gửi công hàm mang đến triều đình Huế rằng:

Nam triều sở hữu lập ai lên thực hiện vua, thì phải xin phép luật lệ nước Pháp mới mẻ được.

Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết nên thực hiện tờ van nài luật lệ bằng văn bản Nôm tuy nhiên viên Khâm sứ ko Chịu, bắt thực hiện bằng văn bản Hán. Hai ông nên ghi chép lại, viên Khâm sứ mới mẻ Chịu và tiếp sau đó chuồn cửa ngõ chủ yếu vô năng lượng điện thực hiện lễ phong vương vãi mang đến vua Hàm Nghi. Công việc trước tiên tuy nhiên vua Hàm Nghi nên thủ vai, bên dưới sự chỉ dẫn của Tôn Thất Thuyết là tổ chức triển khai đón phái bộ Pháp kể từ Tòa Khâm sứ ở bờ Nam sông Hương quý phái năng lượng điện Thái Hòa thực hiện lễ tôn vương vãi mang đến căn nhà vua. Đây là thắng lợi tuy nhiên phe căn nhà chiến của triều đình Huế tiếp tục đạt được trong các công việc bảo đảm ngai rồng vàng của Hàm Nghi; còn so với người Pháp thì sau những yêu thương sách, yên cầu bất trở thành, chúng ta đành nên nhân nhượng nhằm rời thêm thắt những phiền nhiễu mới mẻ bằng phương pháp đồng ý một vụ việc tiếp tục rồi.

Lúc 9h sáng sủa ngày 17 mon 8 năm 1884, phái bộ Pháp bao gồm Đại tá Guerrier, Khâm sứ Rheinart, Thuyền trưởng Wallarrmé nằm trong 185 sĩ quan tiền lính tráng kéo quý phái Hoàng trở thành Huế. Guerrier buộc triều đình Huế nên nhằm toàn cỗ quân Pháp tiến thủ vô Ngọ Môn bởi vì lối thân thích, là lối chỉ dành riêng cho vua chuồn, tuy nhiên Tôn Thất Thuyết chắc chắn cự tuyệt. Cuối nằm trong chỉ mất 3 sứ fake được vô cổng chủ yếu, sót lại những bộ phận không giống thì chuồn cổng nhị mặt mũi. Cả triều đình Huế và phái bộ Pháp đều đem thể trạng ko thỏa mãn nhau, tuy nhiên sự kiện lâu phong ở đầu cuối cũng kết giục ổn thoả. Lúc phái bộ Pháp cáo kể từ, Tôn Thất Thuyết tiếp tục ngầm mang đến lính tráng ngừng hoạt động chủ yếu ở Ngọ Môn lại nên đoàn Pháp nên theo đuổi nhị lối cửa ngõ mặt mũi nhằm về. Nhìn nhận về việc khiếu nại này, Marcel Gaultier tiếp tục viết:

Vua Hàm Nghi tiếp tục giữ vị đặc thù linh nghiệm so với thần dân bản thân. Vô tình vị vua trẻ em tuổi tác đã từng một việc sở hữu tác động vang lừng từng nước: với ý chí xác định song lập và mặc dù người Pháp sở hữu đóng góp quan tiền bên trên Huế, triều đình An Nam vẫn biểu dương một thái phỏng ko yếu ớt. Thái phỏng ấy bởi Hội đồng Phụ chủ yếu đưa ra. Hội đồng ấy cực kỳ sở hữu lý tuy nhiên tin cẩn chắc chắn là dân bọn chúng coi vô thái phỏng ở trong phòng vua nhằm đi theo, coi thái phỏng ấy như khẩu lệnh [chống lại sức Pháp] ko thổ lộ bởi vì lời nói...[4]

Năm sau 1885, Thống tướng mạo de Courcy được nhà nước Pháp cử quý phái nước ta nhằm phụ lực vô việc bịa nền bảo lãnh. Tướng de Courcy ham muốn vô yết loài kiến vua Hàm Nghi tuy nhiên lại ham muốn là toàn thể lính tráng của tôi, 500 người, chuồn vô cửa ngõ chánh là cửa ngõ thích hợp mang đến đại khách hàng. Triều đình Huế van nài nhằm lính tráng chuồn cửa ngõ nhị mặt mũi, chỉ mất những bậc tướng soái là chuồn cửa ngõ chánh mang đến chính nghi tiết triều đình, tuy nhiên de Courcy chắc chắn ko Chịu.

Phong trào Cần Vương[sửa | sửa mã nguồn]

Phụ chủ yếu đại thần Tôn Thất Thuyết (1839 – 1913).

Đêm 22 rạng 23 mon 5 âm lịch (tức ngày đêm 5 rạng ngày 6 mon 7 năm 1885), Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết, vì như thế thấy người Pháp khi mạn vua bản thân như thế, nên ra quyết định đi ra tay trước: rước quân tiến công trại binh của Pháp ở bốt Mang Cá. Đến sáng sủa thì quân Pháp phản công, quân triều Nguyễn thua thiệt chạy, tách vứt Kinh trở thành Huế. Tôn Thất Thuyết vô cung báo lại việc phó chiến vô tối và mời mọc vị nhà vua trẻ em Hàm Nghi nằm trong Tam cung lên đàng. Nghe chuyện nên tách ngoài trở thành, vua Hàm Nghi tiếp tục thảng thốt nói:

"Ta sở hữu tiến công nhau với ai tế bào tuy nhiên nên chạy".[5]

Vua Hàm Nghi ngồi vô kiệu bị chao hòn đảo liên tiếp, đầu bị đụng chạm đập rất nhiều lần vô trở thành kiệu cực kỳ nhức, sau nằm trong căn nhà vua nên xuống phía trên võng mang đến quân cáng. Nguyễn Văn Tường cho tất cả những người rước vua Hàm Nghi cho tới trở thành Quảng Trị nhằm tị nạn. Chiều ngày 6 mon 7 thì cả đoàn mới mẻ cho tới Quảng Trị. Nhưng tiếp sau đó ông lại đi ra trình diện với quân Pháp. Tướng de Courcy hứa hẹn mang đến Nguyễn Văn Tường nhị mon nên thăm dò phương pháp để rước vua về. Nguyễn Văn Tường ghi chép sớ đi ra Quảng Trị van nài rước vua về tuy nhiên Tôn Thất Thuyết cản thư ko mang đến vua biết. Hết hạn nhị mon, cả mái ấm gia đình Nguyễn Văn Tường bị de Courcy đày đọa đi ra Côn Đảo, tiếp sau đó trả cho tới hòn đảo Tahiti ở Tỉnh Thái Bình Dương. Một thời hạn sau Nguyễn Văn Tường mệnh chung, xác được trả về nước ta. Ngày 9 mon 7, bên dưới áp lực đè nén của Tôn Thất Thuyết, vua Hàm Nghi đành kể từ biệt Tam cung, lên lối đi Tân Sở.

Xem thêm: số nghịch đảo là gì

Hàm Nghi ở Tân Sở rồi về vùng xã xa xăm của 2 thị xã Minh Hóa và Tuyên Hóa, Quảng Bình. Vua Hàm Nghi tiếp tục nên Chịu nhiều cực ải vì thế lạng lách thân thích núi rừng hiểm trở, không khí nghiêm khắc, thân thích vô vàn thiếu thốn thốn, mắc bệnh, đói khát và sự nguy hiểm về tính chất mạng luôn luôn đe dọa.[2] Tại Tân Sở, vua Hàm Nghi tuyên hịch Cần Vương lôi kéo sĩ phu và dân bọn chúng nổi dậy kháng Pháp giành song lập. Sự cỗ vũ, chở che hỗ trợ và nhập cuộc hăng hái của đồng bào những khu vực kể từ Quảng Trị qua chuyện cho tới khu đất Lào hao hao vô vùng thành phố Hà Tĩnh, Quảng Bình tiếp tục mang đến Hàm Nghi thấy được tầm quan trọng của phiên bản thân thích bản thân nên căn nhà vua tiếp tục không hề cảm nhận thấy bị ép buộc như trước đó. "Nhà vua bị những gian khó tuy nhiên luyện trở thành người nhẫn nại và đón cuộc phong trần bởi vì thái phỏng cực kỳ thản nhiên".[6] Dân bọn chúng nổi dậy rất nhiều, tuy nhiên vì như thế rải rác rến những điểm nên lực lượng ko mạnh. Nhà vua tiếp tục nhị lượt xuống dụ Cần vương vãi vô bại sở hữu một lượt gửi thư cầu viện mang đến Tổng đốc Vân-Quý của triều Mãn Thanh và thật nhiều chỉ dụ không giống cho tới những quan tiền lại, lãnh tụ của trào lưu kháng Pháp. Tên của ông tớ đang trở thành ngọn cờ của nền song lập vương quốc... Từ Bắc chí Nam, đâu đâu dân bọn chúng cũng nổi lên theo đuổi lời nói gọi của ông vua xuất hạnh.[7]

Trong trong cả thời hạn kháng chiến của vua Hàm Nghi, vua anh Đồng Khánh và 3 bà Thái hậu liên tiếp gửi thư lôi kéo vua về bên tuy nhiên ông khẳng khái kể từ chối. Toàn quyền Pháp ở Đông Dương là Paul Bert đã và đang tấp tểnh lập Hàm Nghi thực hiện vua 4 tỉnh Thanh Nghệ Tĩnh Bình tuy nhiên cũng ko trở thành. Nhà vua thông thường rằng bản thân ưa bị tiêu diệt vô rừng rộng lớn là về bên thực hiện vua tuy nhiên ở trong tầm cương lan của người.[6] Tại địa thế căn cứ địa chỉ dẫn trào lưu Cần Vương, vua Hàm Nghi được Tôn Thất Thuyết cử con cái là Tôn Thất Đạm và Tôn Thất Thiệp hộ giá bán bảo đảm, nằm trong Đề đốc Lê Trực, Nguyễn Phạm Tuân phân tách nhau chống thủ và tiến công lực lượng Pháp vô vùng.

Quân Pháp xông vô bắt lưu giữ vua Hàm Nghi

Tháng 9 năm 1888, suất group Nguyễn Đình Tình phản bội đi ra tự thú với Pháp bên trên bốt Đồng Cá. Nguyễn Đình Tình lại dụ được Trương Quang Ngọc về tự thú. Sau bại Nguyễn Đình Tình và Trương Quang Ngọc tự nguyện với Pháp rước quân chuồn vây bắt vua Hàm Nghi. Đêm khuya 26 mon 9 năm 1888,[8] vua Hàm Nghi bị tóm gọn khi đang được ngủ, Tôn Thất Thiệp bị đâm bị tiêu diệt. Khi bại, ông mới mẻ 17 tuổi tác, kháng Pháp được tía năm. Nhà vua tiếp tục chỉ trực tiếp vô mặt mũi Trương Quang Ngọc tuy nhiên rằng rằng:

"Mi giết thịt tớ chuồn còn rộng lớn là mi đem tớ đi ra nộp mang đến Tây".

Từ tối hôm bại ở bờ khe Tá Bào, thị xã Tuyên Hóa (nay là thị xã Minh Hóa) tỉnh Quảng Bình, Trương Quang Ngọc đem vua Hàm Nghi về những bốt Thanh Lạng, Đồng Ca rồi quý phái Quảng Khê và cho tới bốt Thuận Bài vô chiều ngày 14 mon 11 năm 1888. Quân Pháp tổ chức triển khai đón nhận vua cực kỳ trọng thể tuy nhiên vua tiếp tục trầm trồ thiếu hiểu biết nhiều, không sở hữu và nhận bản thân là Hàm Nghi. Viên Trung úy lãnh đạo quân group Bonnefoy đã mang bức thư của Tôn Thất Đàm gửi mang đến vua Hàm Nghi coi tuy nhiên căn nhà vua ném lá thư xuống bàn và thực hiện như không tồn tại can hệ gì cho tới bản thân. Viên Đề đốc Thanh Thủy là Nguyễn Hữu Viết được Pháp cử cho tới nhằm thăm hỏi động viên và nhận mặt mũi thì căn nhà vua ví thử ko hoặc biết. Nhưng khi người Pháp rước thầy học tập cũ là Nguyễn Nhuận cho tới coi thì căn nhà vua vô tình vực lên vái kính chào. Đến khi bại thì người Pháp mới mẻ yên ổn trí này đó là vua Hàm Nghi. Từ Thuận Bài, người Pháp trả vua Hàm Nghi qua chuyện Cha Trạch rồi vô Đồng Hới và cho tới cửa ngõ Thuận An ngày 22 mon 11 năm 1888.

Lúc này, triều đình Huế tiếp tục thông tin Hàm Nghi bị tóm gọn, vua Đồng Khánh sai quan tiền lại Thừa Thiên và cỗ Binh đi ra đón để mang về Huế. Nhưng người Pháp kinh hồn dân tình sẽ ảnh hưởng khích động trong khi thấy mặt mũi vị vua kháng chiến nên tiếp tục báo mang đến Viện Cơ mật rằng vua Hàm Nghi thời điểm này tính cách không giống thông thường, về kinh e sở hữu điều phiền toái, cần được đưa theo tĩnh chăm sóc điểm không giống một thời hạn. Kỳ thực người Pháp tiếp tục sở hữu ra quyết định dứt khoát với vị vua kháng chiến này là đày đọa quý phái xứ Algérie ở Bắc Phi. Rheinart tiếp tục báo mang đến ông biết là Thái hậu đang được xót nặng nề, nếu như căn nhà vua ham muốn thăm hỏi động viên thì tiếp tục mang đến rước về họp mặt. Nghe vậy, vua Hàm Nghi đáp: "Tôi thân thích tiếp tục tù, nước tiếp tục thất lạc, còn dám nghĩ về gì cho tới phụ thân u, bằng hữu nữa", rồi ông cáo kể từ về chống riêng biệt.

Sau khi bị truất, cựu hoàng được đầu tiên gọi là Quận công Ưng Lịch.[9]

Bị Pháp lưu đày[sửa | sửa mã nguồn]

Đám cưới cựu hoàng Hàm Nghi.

Vào 4 giờ sáng sủa ngày 25 mon 11 năm 1888, vua Hàm Nghi bị trả xuống tàu chuồn vô Lăng Cô. Trước phút tách xa xăm quê nhà, căn nhà vua coi lên bờ, ko nén được xúc cảm vì như thế nỗi niềm tây và vận nước nên tiếp tục òa khóc.[10] Từ TP.Sài Gòn, ngày 13 mon 12 năm 1888, vua Hàm Nghi bị trả xuống cái tàu có tên "Biên Hòa" vượt lên trên hồ nước chuồn Bắc Phi. Do lạ lẫm chuồn trên biển khơi, căn nhà vua bị say sóng liên hồi vẫn ko hề thốt đi ra một lời nói phàn nàn, oán thù thán. Chiều căn nhà nhật, 13 mon một năm 1889,[11] Hàm Nghi cho tới thủ đô Alger của Algérie (tiếng Việt gọi là A Lợi Tư). Lúc này ông vừa phải bước qua chuyện tuổi tác 18. Mười ngày đầu, Hàm Nghi tạm thời trú bên trên L'hôtel de la Régence (Tòa Nhiếp chính). Sau bại, ông được trả về ở Villa des Pins (Biệt thự Rừng thông) nằm trong thôn El Biar, cơ hội Alger 5 km.

Ngày 24 mon 1, Toàn quyền Tirman của Algérie tiếp loài kiến và mời mọc Hàm Nghi ăn cơm trắng mái ấm gia đình. Ít ngày sau, qua chuyện Toàn quyền Tirman, cựu hoàng có được tin cẩn u là bà Phan Thị Nhàn (vợ loại của Kiên Thái vương) tiếp tục thất lạc vào trong ngày 21 mon một năm 1889 bên trên Huế.

Trong mươi mon tiếp bại, Hàm Nghi chắc chắn ko Chịu học tập giờ đồng hồ Pháp vì như thế ông mang đến này đó là loại giờ đồng hồ của dân tộc bản địa xâm lăng nước bản thân và vẫn sử dụng khăn lượt, áo ngũ thân thích theo đuổi nếp cũ ở quê nhà. Mọi việc tiếp xúc đều qua chuyện thông ngôn Trần Bình Thanh. Nhưng về sau, thấy người Pháp ở Algérie thân thích thiện, không giống với những người Pháp ở nước ta, nên từ thời điểm tháng 11 năm 1889 ông chính thức học tập giờ đồng hồ Pháp. Vài năm tiếp theo, Hàm Nghi có thể nói rằng và ghi chép giờ đồng hồ Pháp rất tuyệt.

Hàm Nghi cũng phó du với những trí thức Pháp phổ biến. Năm 1899, ông sở hữu quý phái thăm hỏi Paris và cho tới coi một triển lãm của danh họa Paul Gauguin, về sau khoản thời gian vẽ tranh giành Hàm Nghi cũng Chịu tác động bởi vì phong thái của Gauguin. Hơn 100 năm tiếp theo, tranh ảnh Déclin du jour (Chiều tà) của cựu hoàng trừng trị hiện tại được bên dưới nghệ danh Xuân Tử khi đấu giá ở Paris ngày 24 mon 11 năm 2010 tiếp tục bán tốt với giá bán 8.800 lỗi.[12]

Đời tư[sửa | sửa mã nguồn]

Cựu hoàng Hàm Nghi

Năm 1904, Hàm Nghi đính ước với cô Marcelle Laloe (sinh năm 1884, thất lạc năm 1974), phụ nữ của ông Laloe Chánh án tòa Thượng phẩm Alger. Đám cưới của mình phát triển thành một sự khiếu nại văn hóa truyền thống của Thủ đô Alger. Hàm Nghi nằm trong bà Marcelle Laloe sở hữu tía người con:

  • Công chúa Như Mai sinh vào năm 1905 (mất năm 1999).
  • Công chúa Như Lý (hoặc Như Luân)[13] sinh vào năm 1908 (mất năm 2005).
  • Hoàng tử Minh Đức sinh vào năm 1910 (mất năm 1990).

Công chúa Như Mai chất lượng tốt nghiệp Kỹ sư Canh nông. Công chúa Như Luân chất lượng tốt nghiệp Tiến sĩ Y khoa và lập mái ấm gia đình với Công tước đoạt François Barthomivat de la Besse.[14][15]

Ngày 14 mon một năm 1944, Hàm Nghi mệnh chung vì như thế ung thư bao tử bên trên Nhà biệt thự Gia Long, thủ đô Alger. Ông được chôn chứa chấp ở Thonac[16][17][18] (quận Sarlat-la-Canéda), vùng Nouvelle-Aquitaine, nước Pháp. Trên mộ của vua Hàm Nghi và một vài tư liệu ghi ông thất lạc năm 1944. Ông đi ra chuồn đem theo đuổi nỗi hờn vong quốc ko lúc nào nguôi ngoai vô tâm trí.[2]

Xem thêm: những câu tục ngữ hay

Vinh danh[sửa | sửa mã nguồn]

Vì sở hữu tư tưởng kháng Pháp, vua Hàm Nghi, cùng theo với những vua Thành Thái, Duy Tân, sẽ là 3 vị vua yêu thương nước của nước ta thời Pháp nằm trong. Đến thời khắc mon 5 năm năm trước, tro cốt vua Hàm Nghi ở thôn Thonac (Pháp). Năm 2009, bài xích vị và di hình họa vua Hàm Nghi được hội đồng Nguyễn Phúc tộc trả về thờ bên trên Thế Tổ Miếu (Hoàng trở thành Huế).

Niên hiệu của ông (Hàm Nghi) được bịa cho 1 tuyến đường trung tâm ở Quận 1, Thành phố Xì Gòn. Tại thủ đô sở hữu đàng Hàm Nghi nằm trong phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm. Tại TP.HCM Hải Phòng Đất Cảng sở hữu đàng Hàm Nghi ở phường Trại Chuối, quận Hồng Bàng. Tại TP Đà Nẵng sở hữu đàng Hàm Nghi ở quận Thanh Khê. Tại TP.HCM Huế sở hữu đàng Hàm Nghi ở phường Phước Vĩnh. Tại TP.HCM Móng Cái, phố Hàm Nghi kéo dãn kể từ phố Duy Tân cho tới phố Trần Nhật Duật. Tại TP.HCM Thanh Hoá đàng Hàm Nghi kéo dãn trong cả trục đàng chủ yếu của phường Đông Hương. Và toàn bộ những thành phố đều mang tên đàng Hàm Nghi.

Năm 1955, ngôi trường Trung học tập Thành Nội được dời về ngôi trường Văn Miếu Quốc Tử Giám triều Nguyễn ở Huế và thay tên trở thành ngôi trường Trung học tập Hàm Nghi. Trường bị giải thể năm 1975 nhằm rồi 30 năm tiếp theo vào trong ngày 4 mon 9 năm 2005 ngôi ngôi trường này đầu tiên được khai trường quay về với việc góp phần rất rộng của cựu học viên Trường Hàm Nghi trước 1975. Tại TP.HCM TP Đà Nẵng sở hữu ngôi trường Tiểu học tập Hàm Nghi và bên trên quận Tân Phú, Thành phố Xì Gòn sở hữu ngôi trường Trung học tập Hàm Nghi. Thành phố Huế cũng đều có ngôi trường Trung học tập Hàm Nghi.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ “Tuổi trẻ em Online - Văn hóa - Giải trí: Tìm lốt vua trong trái tim dân”. Bản gốc tàng trữ ngày 18 mon 6 năm 2009. Truy cập ngày 8 mon 12 năm 2009.
  2. ^ a b c Nguyễn Quang Trung Tiến. Vị vua trưởng thành và cứng cáp kể từ niên thiếu. Tạp chí vấn đề Khoa học tập và Công nghệ, số 1(7), 1995.
  3. ^ a b Dư địa chí Thừa Thiên Huế[liên kết hỏng]
  4. ^ Marcel Gaultier. Le Roi Proscrit. thủ đô, Impr. d'Extrême-Orient, 1940, tr. 40 - 41.
  5. ^ Phạm Văn Sơn. Việt Nam cách mệnh cận sử. TP.Sài Gòn. Khai Trí tạo ra, 1963, tr. 38.
  6. ^ a b Phan Trần Chúc. Vua Hàm Nghi. thủ đô, Chinh Ký, 1952, tr. 142.
  7. ^ Ch. Gosselin. L' Empire de l' Annam. Paris, Perrin et Cie, p. 239, 237.
  8. ^ Về ngày vua Hàm Nghi bị tóm gọn những tư liệu chép lại xích míc nhau. cũng có thể là 1 trong những ngày 26 mon 9, 30 mon 10, 2 mon 11 năm 1888, 14 mon 11.
  9. ^ Vũ Ngự Chiêu. tr. 889.
  10. ^ Phạm Văn Sơn. Việt Nam cơ hội đem cận sử và Phan Trần Chúc. Vua Hàm Nghi.
  11. ^ Những ngày nay những tư liệu cũng ghi không giống nhau.
  12. ^ "Phóng sự Paris đấu giá tranh giành của vua Hàm Nghi" theo đuổi RFI
  13. ^ Vũ Ngự Chiêu. tr. 890-1.
  14. ^ Vũ Ngự Chiêu. tr. 891.
  15. ^ “Gia phả chúng ta Nguyễn Phúc”. Bản gốc tàng trữ ngày 27 mon 11 năm 2010. Truy cập ngày 4 mon 10 năm 2010.
  16. ^ “Bài báo: Những năm mon lưu đày đọa của Vua Hàm Nghi ở Alger”. http://vi.rfi.fr/. ngày 31 mon 12 năm năm trước. Bản gốc tàng trữ ngày 6 mon một năm 2015. Truy cập ngày 8 mon một năm 2015.
  17. ^ “Bài báo: "Đưa tro cốt vua Hàm Nghi về VN"”. vnexpress.net. ngày đôi mươi tháng bốn năm 2008. Truy cập ngày 8 mon một năm 2015.
  18. ^ “17”. Triển lãm hình họa cuộc sống vua Hàm Nghi.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Nguyễn Quang Trung Tiến. "Vị vua trưởng thành và cứng cáp kể từ niên thiếu". Tạp chí vấn đề Khoa học tập và Công nghệ, số 1(7), 1995.
  • Vũ Ngự Chiêu. Các vua cuối căn nhà Nguyễn 1884-1945 Tập 3. Houston, TX: Văn hóa, 2000.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons nhận thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Hàm Nghi.
  • Báu thăm dò của vua Hàm Nghi Lưu trữ 2007-04-03 bên trên Wayback Machine