bộ quốc sử tiêu biểu của nước ta dưới thời lê sơ là

By Admin 21/11/2023 0

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Đại Việt sử ký
大越史記
Thông tin cẩn sách
Tác giảLê Văn Hưu
Quốc giaĐại Việt
Ngôn ngữchữ Hán
Chủ đềLịch sử Việt Nam
Thể loạiLịch sử
Nhà xuất bảnNhà Trần
Ngày phân phát hành1272
Cuốn sauĐại Việt sử ký toàn thư

Đại Việt sử ký (chữ Hán: 大越史記) là bộ quốc sử đầu tiên của nước nước Việt Nam vì thế Lê Văn Hưu (đời Trần) biên soạn đi ra, bao gồm 30 quyển, chép lịch sử vẻ vang nước Việt Nam kể từ Triệu Vũ Đế cho tới Lý Chiêu Hoàng. Sở sử ni không hề nữa và được những học tập fake nhận định rằng đã trở nên mang về Trung Quốc nhập thời nằm trong Minh, tuy nhiên Ngô Sĩ Liên nhập thời Lê đang được xem thêm nhằm biên soạn đi ra cỗ Đại Việt sử ký toàn thư, nhập cơ đem trích một trong những tiếng bình của Lê Văn Hưu so với những anh hùng.

Bạn đang xem: bộ quốc sử tiêu biểu của nước ta dưới thời lê sơ là

Sau Lúc hoàn thiện cỗ sử năm 1272, Lê Văn Hưu đem dưng vua Trần Thánh Tông, được ban thưởng cực kỳ hậu.

Quá trình biên soạn[sửa | sửa mã nguồn]

Lê Văn Hưu là 1 học tập fake phổ biến thời Trần, bên dưới thời Trần Thái Tông và Trần Thánh Tông từng lưu giữ những dịch vụ Kiểm pháp quan liêu, Binh cỗ thượng thư, rồi thăng lên Hàn lâm viện học tập sĩ, Quốc sử viện giám tu.[1] Lê Văn Hưu bám theo mệnh lệnh vua Trần Thái Tông biên soạn cỗ chủ yếu sử thứ nhất của phòng Trần có tên Đại Việt sử ký.[2] Sở sách này bao hàm 30 quyển được hoàn thiện và kéo lên vua Trần Thánh Tông nhập mon một năm 1272 và được vua Thánh Tông rất là ca tụng ngợi.[1][3][4] Lê Tắc nhập An Nam chí lược nhận định rằng Đại Việt sử ký của Lê Văn Hưu được biên soạn dựa vào hạ tầng cỗ Việt chí (越志) của Trần Phổ được ghi chép bên dưới thời Trần Thái Tông.[5][6]

Dưới thời nằm trong Minh, nhiều cuốn sách có mức giá trị của Đại Việt đã trở nên căn nhà Minh tịch kí đem về Trung Quốc [7], nhập cơ đem Đại Việt sử ký nên kiệt tác này về sau bị thất truyền.[5][8][9][10] Tuy nhiên, nội dung của Đại Việt sử ký với những tiếng phản hồi của Lê Văn Hưu về những sự khiếu nại lịch sử vẻ vang và đã được căn nhà sử học tập Phan Phu Tiên ghi lại và dùng để làm tư liệu biên soạn cỗ chủ yếu sử thứ nhất của phòng Lê bên dưới triều vua Lê Nhân Tông nhập năm 1455. Sở Đại Việt sử ký mới mẻ của Phan Phu Tiên bổ sung cập nhật quy trình lịch sử vẻ vang từ thời điểm năm 1223 Lúc Trần Thái Tông đăng vương cho tới năm 1427 Lúc quân Minh rút về nước sau thắng lợi của Lê Lợi. Sở sử của Phan Phu Tiên bao hàm 10 quyển với tên thường gọi Đại Việt sử ký tục biên (大越史記續編) hoặc Quốc sử biên lục. Sau cơ, căn nhà sử học tập Ngô Sĩ Liên dựa vào những kiệt tác của Lê Văn Hưu và Phan Phu Tiên nhằm biên soạn cỗ Đại Việt sử ký toàn thư bao hàm 15 quyển được hoàn thiện năm 1479.

Đại Việt sử lược, cuốn sách còn còn lại của nước Việt Nam nhập thời nằm trong Minh cũng rất được coi là 1 phần sót lại của cục Đại Việt sử ký.[5]

Nội dung[sửa | sửa mã nguồn]

Do bạn dạng gốc của Đại Việt sử ký được dùng trong những kiệt tác của Phan Phu Tiên và Ngô Sĩ Liên, nên cực kỳ khó khăn phân biệt phần vì thế Lê Văn Hưu ghi chép và phần vì thế người không giống ghi chép. Chúng tớ chỉ hiểu được Lê Văn Hưu đang được lựa chọn thời gian xây dựng quốc gia Nam Việt (南越) của Triệu Đà nhập năm 207 TCN thực hiện điểm khởi động mang lại lịch sử vẻ vang nước Việt Nam và kết giục kiệt tác nhập thời Lý Chiêu Hoàng (1224–1225)[11]. Nội dung lúc đầu của Đại Việt sử ký chỉ tồn bên trên bên dưới kiểu dáng 30 tiếng phản hồi của Lê Văn Hưu về những sự khiếu nại và anh hùng lịch sử vẻ vang được ghi lại nhập Đại Việt sử ký toàn thư:[12]

Xem thêm: ví dụ về chí công vô tư

Thời gian Sự kiện Thời kỳ Ghi chú
137 TCN Triệu Vũ Vương mất Nhà Triệu [13]
111 TCN Nhà Triệu mất Bắc nằm trong phiên 1 [14]
42 Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng chống căn nhà Hán Bắc nằm trong phiên 2 [15]
186 Hết thời nằm trong Hán [16]
210 Hết thời Sĩ Nhiếp [17]
432 Lâm Ấp tiến công Giao Châu [18]
548 Lý Nam Đế mất Nhà Tiền Lý [19]
866 Cao Biền đắp điếm trở thành Đại La Bắc nằm trong phiên 3 [20]
944 Ngô Quyền mất Nhà Ngô [21]
950 Ngô Xương Văn lật ụp Dương Tam Kha Nhà Ngô [22]
965 Ngô Xương Văn mất Nhà Ngô [23]
968 Đinh Tiên Hoàng lên ngôi Nhà Đinh [24]
970 Đinh Tiên Hoàng lập 5 Hoàng hậu Nhà Đinh [24]
981 Lê Đại Hành lên ngôi Nhà Tiền Lê [25]
1005 Lê Đại Hành mất Nhà Tiền Lê [26]
1005 Lê Long Đĩnh cướp ngôi của Lê Long Việt Nhà Tiền Lê [27]
1009 Lý Thái Tổ lên ngôi Nhà Lý [28]
1010 Lý Thái Tổ dời đô kể từ Hoa Lư đi ra Thăng Long Nhà Lý [29]
1028 Lý Thái Tông nối ngôi Nhà Lý [30]
1028 An táng Lý Thái Tổ Nhà Lý [31]
1034 Lý Thái Tông bắt triều thần gọi bản thân là "triều đình" Nhà Lý [32]
1039 Đổi tôn hiệu của Lý Thái Tông Nhà Lý [33]
1043 Loạn Nùng Trí Cao Nhà Lý [34]
1128 Lý Nhân Tông mất Nhà Lý [35]
1128 Lý Thần Tông ko thưởng công Lý Công Bình Nhà Lý [36]
1129 Lý Thần Tông tôn Sùng Hiền hầu thực hiện Thái thượng hoàng Nhà Lý [37]
1129 Bổ nhiệm Lý Tử Khắc thực hiện Khu mật sứ Nhà Lý [38]
1130 Lý Thần Tông bắt đàn bà những quan liêu lựa chọn thực hiện phi tần Nhà Lý [39]
1150 Đỗ Anh Vũ thường xuyên quyền nhập triều Nhà Lý [40]
1154 Lý Anh Tông lấy đàn bà của vua Chiêm Thành Nhà Lý [41]

Quan điểm lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Trưng Trắc, Trưng Nhị là thiếu nữ, hô một giờ đồng hồ tuy nhiên những quận Cửu Chân, Nhật Nam, Hợp Phố, nằm trong 65 trở thành ở Lĩnh Ngoại đều hưởng trọn ứng, việc dựng nước xưng vương vãi dễ dàng như trở bàn tay, hoàn toàn có thể thấy hình thế khu đất Việt tớ đầy đủ dựng được nghiệp bá vương vãi. Tiếc rằng nối sau chúng ta Triệu cho tới trước chúng ta Ngô, trong tầm rộng lớn ngàn năm, bọn con trai chỉ cúi đầu khoanh tay, thực hiện tôi tớ cho những người phương Bắc, há chẳng xấu xí hổ với nhì bà bầu chúng ta Trưng là thiếu nữ hoặc sao? Ôi! cũng có thể gọi là tự động vứt vứt bản thân vậy.

Lê Văn Hưu, Đại Việt sử ký, dẫn bám theo Ngô Sĩ Liên, Đại Việt sử ký toàn thư, "Kỷ Trưng Nữ vương"[15]

Được coi là cỗ quốc sử không hề thiếu thứ nhất của Việt Nam[2][42], Đại Việt sử ký được Lê Văn Hưu biên soạn theo như hình thức của Tư trị thông giám (資治通鑑) của Tư Mã Quang[43]. Trong thời hạn biên soạn, Lê Văn Hưu đang được đem thời cơ tận mắt chứng kiến một trong mỗi sự khiếu nại đa phần nhập thời Trần là cuộc kháng chiến của Đại Việt chống quân Nguyên phiên loại nhất năm 1258 cũng như các côn trùng rình rập đe dọa liên tiếp kể từ căn nhà Nguyên tiếp sau đó. Vua Trần Thái Tông và Trần Thánh Tông đang được đi ra mệnh lệnh mang lại Lê Văn Hưu biên soạn quốc sử nhằm căn nhà Trần hoàn toàn có thể học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm tay nghề kể từ vượt lên trên khứ của Đại Việt trong những việc thống trị và gia tăng nền song lập của nước nhà trước những triều đại Trung Quốc.[44]

Xem thêm: hoàn cảnh sáng tác chuyện người con gái nam xương

Mục đích bên trên của những vua căn nhà Trần và Lê Văn Hưu đang được lý giải nguyên do vì như thế sao Đại Việt sử ký lựa chọn thời gian xây dựng quốc gia Nam Việt của Triệu Đà nhập năm 207 TCN thực hiện thời gian khởi điểm của lịch sử vẻ vang nước Việt Nam, một ý kiến bị những căn nhà sử học tập nước Việt Nam sau đây như Ngô Thì Sĩ[45] ở thế kỷ 18 và những căn nhà sử học tập tiến bộ phê phán vì như thế những vua Nam Việt đều là kẻ Hán. Căn cứ nhập nền song lập của Nam Việt nhập thời Hán, Lê Văn Hưu coi Triệu Đà là kẻ thứ nhất và là 1 nổi bật chất lượng nhập số những vua nước Việt Nam biết quan hoài cho tới nền song lập của nước nhà.[13][46] Một ví dụ không giống đã cho thấy Lê Văn Hưu quan hoài tới việc đồng đẳng thân thích nước Việt Nam và Trung Quốc là tiếng phản hồi của ông về sự việc khiếu nại Đinh Tiên Hoàng đăng vương vua năm 968, nhập cơ Lê Văn Hưu coi Đinh Tiên Hoàng là "bực thánh triết thông liền chủ yếu thống của Triệu Vương", tức là coi Đinh Tiên Hoàng là kẻ thừa kế Triệu Đà nhập công việc giành lại song lập mang lại nước Việt Nam trong những khi thực sự người này đó là Ngô Quyền với thắng lợi Bạch Đằng năm 938 khắc ghi hoàn thành nền cai trị của những triều đại phương bắc ở nước Việt Nam.[24][47] Theo Lê Văn Hưu, người dân có góp sức cần thiết trong những việc phục sinh nền song lập của nước Việt Nam kể từ tay Trung Quốc là Đinh Tiên Hoàng chứ không cần nên là Ngô Quyền, cũng chính vì Ngô Quyền chỉ xưng vương vãi trong những khi Đinh Tiên Hoàng xưng đế và coi bản thân ngang mặt hàng với những nhà vua căn nhà Tống[47].

Do Lê Văn Hưu cực kỳ quan tâm nền song lập của nước Việt Nam nên ông thông thường đem những phán xét xấu đi về những anh hùng lịch sử vẻ vang tuy nhiên ông nghĩ rằng nên phụ trách nhiều hoặc không nhiều về sự việc nhằm thoát nước nhập tay phương bắc[47] như tình huống Thừa tướng tá Lữ Gia của phòng Triệu nước Nam Việt[14] hoặc vua Lý Nam Đế[19]. Trong Lúc ý kiến tiến bộ ca tụng Lý Nam Đế là 1 hero dân tộc bản địa của nước Việt Nam nhập cuộc khởi nghĩa ngăn sự đô hộ của phòng Lương thì Lê Văn Hưu lại chỉ trích tài năng của Lý Nam Đế vì như thế ông bị Trần vịn Tiên vượt mặt và nước Việt Nam lại tổn thất song lập một phiên nữa[19][48]. Tuy nhiên, Lê Văn Hưu đang được dành riêng những tiếng ca tụng chất lượng đẹp tuyệt vời nhất mang lại Hai Bà Trưng, những người dân điều khiển cuộc kháng chiến chống căn nhà Hán và ở đầu cuối thất bại bên dưới tay Mã Viện nhập năm 42. Trong tiếng phản hồi của Lê Văn Hưu, con trai nước Việt Nam thiệt xứng đáng xấu xí hổ Lúc chỉ biết cúi đầu khoanh tay, thực hiện tôi tớ cho những người phương Bắc trong những khi Trưng Trắc, Trưng Nhị đơn giản thiếu nữ tuy nhiên đấu tranh giành quả cảm mang lại song lập của khu đất nước[15]. Đối với những người dân Hán lịch sự thống trị nước Việt Nam, Lê Văn Hưu đang được đem những phán xét tích cực kỳ dành riêng cho những người dân đem góp sức cho việc ổn định quyết định của nước nhà, như việc ông trân trọng gọi thái thú Sĩ Nhiếp là Sĩ Vương, người đang được lưu giữ vững vàng nền tự động căn nhà của nước Việt Nam bay ngoài sự thống trị thẳng của phòng Ngô nhập một thời hạn dài[17][49].

Bên cạnh sự quan hoài cho tới nền song lập của nước nhà, Lê Văn Hưu cũng quan trọng quan tâm kỹ năng trị vì như thế nước nhà của những vua nước Việt Nam kể từ Ngô Quyền cho tới Lý Anh Tông với những tiếng phản hồi đem ý kiến Nho giáo.[49] Lê Văn Hưu phê phán Lý Thái Tổ kiến thiết rất nhiều miếu chiền chứ không nên tiết kiệm chi phí những nguồn lực có sẵn mang lại nước nhà và nhân dân[29][49]. Việc Lý Thần Tông tôn Sùng Hiền hầu thực hiện Thái thượng hoàng nhập năm 1129 bị Lê Văn Hưu phê phán là "hóa đi ra nhì gốc" và nhận định rằng Thần Tông nên tôn Lý Nhân Tông thực hiện Thái thượng hoàng chứ không tôn thân phụ đẻ của mình[37][50]. Tuy nhiên, ý kiến của Lê Văn Hưu không nhiều đặc điểm Nho giáo rất là nhiều đối với Ngô Sĩ Liên nhập Đại Việt sử ký toàn thư, nhập cơ Ngô Sĩ Liên gần như là trọn vẹn dựa vào ý kiến Nho giáo, sở dĩ như thế vì như thế côn trùng quan hoài đa phần của Lê Văn Hưu luôn luôn là nền song lập và sự đồng đẳng của nước Việt Nam trước nước láng giềng Trung Hoa ở phương bắc[51]. Do cơ cỗ Đại Việt sử ký của Lê Văn Hưu sẽ là kiệt tác quan trọng xác định nền tự động căn nhà của Việt Nam[52].

Chú quí và tham lam khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a b Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 181
  2. ^ a b Trần Trọng Kim 1971, tr. 52
  3. ^ National Bureau for Historical Record 1998, tr. 219
  4. ^ Chapuis 1995, tr. 82
  5. ^ a b c Taylor 1991, tr. 351
  6. ^ Lê Tắc (1961). An Nam chí lược. University of Hue. tr. 122.
  7. ^ Có người căn vặn rằng: Tại sao quân Tàu lịch sự VN lấy sử về? Để dòng sản phẩm tương đương người nước Nam ko biết sử? Để lịch sử vẻ vang tiếp tục vì thế chúng ta ghi chép đi ra, và rằng người nước Nam tớ kể từ Tàu tuy nhiên ra?
  8. ^ Trần Trọng Kim 1971, tr. 82
  9. ^ National Bureau for Historical Record 1998, tr. 356
  10. ^ Woodside, Alexander (1988). Vietnam and the Chinese model: a comparative study of Vietnamese and Chinese government in the first half of the nineteenth century. Harvard Univ Asia Center. tr. 125. ISBN 0-674-93721-X.
  11. ^ Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 48–49
  12. ^ Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 47
  13. ^ a b Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 14
  14. ^ a b Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 19
  15. ^ a b c Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 21
  16. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 24
  17. ^ a b Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 27
  18. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 34
  19. ^ a b c Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 38
  20. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 50
  21. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 54
  22. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 55
  23. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 56
  24. ^ a b c Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 59
  25. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 66
  26. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 73
  27. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 74
  28. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 79
  29. ^ a b Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 81
  30. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 88
  31. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 90
  32. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 93
  33. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 97
  34. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 100
  35. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 124
  36. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 126
  37. ^ a b Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 127
  38. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 128
  39. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 129
  40. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 141
  41. ^ Ngô Sĩ Liên 1993, tr. 142
  42. ^ Trần Trọng Kim 1971, tr. 10
  43. ^ Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 46
  44. ^ Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 48
  45. ^ Ngô Thì Sĩ (1991). Việt sử chi tiêu án. History & Literature Publishing House. tr. 8.
  46. ^ Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 49–50
  47. ^ a b c Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 50
  48. ^ Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 51
  49. ^ a b c Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 54
  50. ^ Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 55–56
  51. ^ Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid 2006, tr. 64–68
  52. ^ Womack, Brantly (2006). China and Vietnam: the politics of asymmetry. Cambridge University Press. tr. 119. ISBN 0-521-61834-7.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • National Bureau for Historical Record (1998), Khâm quyết định Việt sử Thông giám cương mục, Hà Nội: Education Publishing House
  • Chapuis, Oscar (1995), A history of Vietnam: from Hong Bang to tướng Tu Duc, Greenwood Publishing Group, ISBN 0-313-29622-7
  • Ngô Sĩ Liên (1993), Đại Việt sử ký toàn thư , Hà Nội: Social Science Publishing House
  • Taylor, Keith Weller (1991), The Birth of Vietnam, University of California Press, ISBN 0-520-07417-3
  • Trần Trọng Kim (1971), Việt Nam sử lược, Sài Gòn: Center for School Materials
  • Tuyet Nhung Tran, Anthony J. S. Reid (2006), Việt Nam Borderless Histories, Madison, Wisconsin: The University of Wisconsin Press, ISBN 978-0-299-21770-9
  • Đại Việt sử ký toàn thư (3 tập). Nhà xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội (tái bạn dạng năm 2004)

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • Liên kết cho tới những trang sử năng lượng điện tử Lưu trữ 2008-12-31 bên trên Wayback Machine